Wybicie palca to bardzo powszechna kontuzja, do której może dojść bardzo łatwo. Zastanawiasz się, kiedy i w jaki sposób? Czytaj dalej i dowiedz się również, po czym poznać, że palec u ręki jest wybity oraz jak postępować w takim przypadku.
Co to znaczy, że palec jest wybity?
Określenie „wybity palec” nie jest stricte medycznym terminem. Jednak to potoczne określenie odnosi się do sytuacji, w której doszło do zwichnięcia paliczków. A czym jest zwichnięcie? To przesunięcie się kości paliczków względem siebie, poza fizjologiczne położenie stawu [1]. Następuje ono w wyniku urazu.
Jakie są objawy wybitego palca?
Objawy wybitego palca są łatwe do rozpoznania. Stwierdza się to po [1]:
- silnym bólu, który pojawia się natychmiast po doświadczeniu urazu w tym obszarze;
- odkształceniu: jak wygląda wybity palec? Może być nienaturalnie wykrzywiony;
- obrzęku, który pojawia się szybko po wypadku;
- krwiaku, który jest widoczny w okolicy torebki stawowej;
- problemach z poruszaniem palcem.
Z powyższych dolegliwości wynika, że łatwo można rozpoznać wybity palec. Warto jednak pamiętać, że podobne symptomy będą się wiązały np. ze stłuczeniem czy złamaniem palca [2]. Dlatego po udzieleniu pierwszej pomocy należy skonsultować się z lekarzem, który np. zleci wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, aby potwierdzić typ urazu.
Jak można wybić palec u ręki? Najczęstsze przyczyny
Do tego urazu może dojść w różnych sytuacjach — zarówno na co dzień, jak i w trakcie uprawiania sportu. Jest on wynikiem nadmiernego nacisku na palec — takiego, którego siła przekroczy wytrzymałość torebki stawowej i więzadeł otaczających staw [1]. Jakie są jednak najczęstsze przyczyny zwichnięcia stawu paliczkowego?
Uprawianie sportów kontaktowych
Do urazu w okolicy stawu paliczkowego dochodzi często podczas uprawiania dyscyplin, w których gracze wchodzą w bezpośredni kontakt ze sobą lub z piłką. W tej grupie warto wymienić np.:
- piłkę ręczną;
- koszykówkę;
- siatkówkę;
- różnego rodzaju sporty walki — zwłaszcza te, w których dłonie zawodnika nie są osłonięte, np. karate.
Inne formy aktywności fizycznej a zwichnięcie palca
Do zwichnięcia stawu paliczkowego może dojść, również gdy uprawia się inne sporty — np. po upadku podczas biegania. Wystarczy niefortunnie podeprzeć się dłonią podczas upadania, aby powstał ten uraz.
Codzienne czynności a wybity kciuk lub inny palec
Do takiej kontuzji może doprowadzić również wykonywanie codziennych czynności. Często potrzebne jest leczenie wybitego palca np. po tym, jak pacjent zbyt mocno uderzy dłonią o twarde podłoże, choćby o kant ściany, drzwi czy ogrodzenie. Wystarczy chwila nieuwagi, aby była potrzebna wizyta u specjalisty!
Warto też pamiętać, że możliwe jest wybicie palca u stopy! Może do tego dojść np. po przypadkowym kopnięciu w twardą powierzchnię.
Wybicie palca dłoni: jak powinna wyglądać pierwsza pomoc po tej kontuzji?
Co zrobić, jeśli doszło do wybicia stawu w palcu? Kluczowe jest, aby jak najszybciej dotrzeć do lekarza, aby możliwe było nastawienie stawu, czyli przywrócenie kości paliczkowych do ich fizjologicznego położenia [1]. Jednak zanim staw obejrzy ortopeda i wskaże, jakie jest potrzebne leczenie, kontuzjowanej osobie należy udzielić pierwszej pomocy. Jak?
- Zdejmij zegarek/smartband lub biżuterię z dłoni objętej urazem lub buta, jeśli problemem jest palec w stopie.
- Ustaw kończynę w pozycji, która wywołuje jak najmniej bólu.
- Unieś dłoń lub stopę powyżej poziomu klatki piersiowej — pozwoli to zminimalizować nasilenie i narastanie obrzęku.
- Na tym etapie możesz doraźnie schłodzić kończynę, np. zastosować zimny okład oraz sięgnąć po spray zawierający lek przeciwbólowy z grupy NLPZ, np. diklofenak. Zawiera go np. diky [3]
- Zastosuj opatrunek, może być uciskowy — tak, aby usztywnić dwie kości sąsiadujące ze stawem, w obrębie którego doszło do urazu[1],{4].
W takim stanie należy się udać do lekarza. Domowe sposoby nie wystarczą!
Jak leczyć wybity palec w stopie lub dłoni?
To, jak przebiegnie leczenie, zależy od sytuacji konkretnego pacjenta. Najczęściej jednak lekarz, po zbadaniu pacjenta i wykonaniu RTG [1]:
- nastawi palec — najczęściej można to zrobić bez operacji;
- unieruchomi go — stabilizacja może nastąpić poprzez założenie ortezy lub opatrunku gipsowego.
Zazwyczaj czas unieruchomienia wynosi ok. 2 tygodnie. W tym czasie staw powinien się zregenerować i może się rozpocząć rehabilitacja.
Rehabilitacja będzie miała natomiast na celu przywrócenie pełnej ruchomości w obszarze stawu i odbudowanie siły mięśniowej. Najczęściej jednak możliwa jest pełna rekonwalescencja. Warto zatem jak najszybciej zareagować na bolesny, wykrzywiony i spuchnięty palec, aby zapewnić sobie powrót to zdrowia.
Przygotowane w ramach płatnej promocji marki Diky.
[1] Sułko J. Zwichnięcie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, dostęp online: 13.09.23 r., https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165512,zwichniecie
[2 ]Sułko J., Złamanie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, dostęp online: 13.09.23 r., https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165537,zlamanie
[3] https://dikyspray.pl, dostęp online: 13.09.23 r.,
[4] Łęgosz P., Sarzyńska S., Małdyk P., Podstawowe zasady postępowania w leczeniu zachowawczym urazów związanych z rekreacyjnym uprawianiem sportu, Z praktyki ortopedy, 3 września 2019, NR 15, dostęp online: 13.09.23 r., https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/podstawowe-zasady-postepowania-w-leczeniu-zachowawczym-urazow-zwiazanych-z-rekreacyjnym-uprawianiem-sportu