Zapalenie płuc to nie tylko bakterie

Zapalenie płuc to ostre zakażenie dolnych dróg oddechowych, na które choruje rocznie nawet 300 tysięcy osób w Polsce. Jest to choroba szczególnie niebezpieczna zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Objawia się gorączką i silnym kaszlem, a niekiedy kłującym bólem w klatce piersiowej oraz charakterystycznymi fenomenami osłuchowymi podczas osłuchiwania stetoskopem.

Etiologia zapalenia płuc

To, jakie patogeny są najczęstszą przyczyną zapalenia płuc, zależy od wieku. U noworodków są to najczęściej bakterie – paciorkowce grupy B lub Enterobacteriaceae, którymi dziecko zakaża się w trakcie porodu. U małych niemowląt najczęstszą przyczyną jest Chlamydia trachomatis oraz wirusy RSV i paragrypy. Od 4. miesiąca do 4. roku życia główną przyczyną infekcji dolnych dróg oddechowych są różne wirusy, a od 5. roku życia bakterie: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae oraz Streptococcus pneumoniae, typowe również dla zapalenia płuc występującego u dorosłych. Często zdarza się konfekcja dwóch patogenów lub nadkażenie bakteryjne wirusowej infekcji. W stanach immunosupresji zapalenie mogą wywoływać także grzyby. Wyróżniamy pozaszpitalne zapalenie płuc oraz szpitalne, u osób przebywających powyżej 48 godzin w ośrodkach pomocy medycznej. Etiologia szpitalnego zapalenia płuc jest inna i częściej obejmuje bakterie oporne na powszechnie stosowane antybiotyki. Czynnikami ryzyka sprzyjającymi wystąpieniu choroby są: podeszły wiek, palenie tytoniu, cukrzyca oraz przewlekła obturacyjna choroba płuc.

Jak rozpoznać zapalenia płuc?

Zapalenie płuc może objawiać się ostrą infekcją z kaszlem, dusznością i wysoką gorączką lub występować jako powikłanie bagatelizowanej infekcji górnych dróg oddechowych, kiedy to wydzielina z jamy nosowej, spływająca po tylnej ścianie gardła, gromadzi się w płucach. W takie sytuacji po kilku dniach łagodnej infekcji następuje zaostrzenie objawów, pojawia się produktywny kaszel i wysoka gorączka. W badaniach laboratoryjnych obecne jest zwiększenie liczby białych krwinek oraz stężenia CRP. Ciężkość choroby oraz wskazania do hospitalizacji są ustalane na podstawie kryterium CRB-65 obejmujące obecność splątania, częstości oddechów powyżej 30 razy/minutę, ciśnienie skurczowe poniżej 60 mm Hg i rozkurczowe <60 mm Hg oraz wiek >65 lat. Obecność 2 czynników jest wskazaniem do natychmiastowej hospitalizacji.

Leczenie oraz powikłania

Większość zapaleń płuc można leczyć w warunkach ambulatoryjnych pod kontrolą lekarza rodzinnego. Najważniejszy jest odpoczynek oraz przyjmowanie dużej ilości płynów. Aby złagodzić ból i obniżyć gorączkę, należy stosować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Ułatwienie odkrztuszania wydzieliny można uzyskać, stosując preparat Flavamed, zawierający ambroksol. Upłynnia on wydzielinę poprzez zmianę jej składu oraz napięcia powierzchniowego. Jeśli podejrzewana jest etiologia bakteryjna, niezbędny może okazać się antybiotyk, przed którego podaniem warto pobrać próbkę plwociny na posiew. Powikłania nieleczonego zapalenia płuc to: wysięk w jamie opłucnowej, ropniak opłucnej oraz ropień płuca.