SONDAŻ: Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego – największe wyzwania dla lekarzy rodzinnych w Polsce

Zgodnie z sondażem przeprowadzonym przez Centrum Terapii Dialog z okazji Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, który obchodzony jest 10 października, najwięcej wyzwań dla lekarzy rodzinnych związanych z diagnozowaniem i leczeniem osób z zaburzeniami psychicznymi wynika z zbyt krótkiego czasu wizyt oraz nadmiaru pacjentów. Dodatkowo, lekarze wskazali na trudności w szybkim skierowaniu pacjentów do psychiatry lub psychologa.

Średnio Polacy korzystają z porad lekarskich w ramach ubezpieczenia NFZ dziewięć razy w roku. Z danych GUS wynika, że w 2023 roku w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej udzielono 312,3 mln porad, z czego aż 181,1 mln w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) – co stanowi 58% wszystkich wizyt. Lekarze rodzinni znajdują się na pierwszej linii frontu w walce o zdrowie pacjentów, a to oni często są pierwszym wyborem dla osób z niepokojącymi objawami.

Z roku na rok rośnie liczba pacjentów z dolegliwościami natury psychicznej, a od 2022 roku lekarze pierwszego kontaktu w ramach opieki koordynowanej mają szerszy wachlarz możliwości diagnostycznych i leczenia najczęstszych chorób przewlekłych, w tym również zaburzeń psychicznych. W związku z tym postanowiliśmy zapytać lekarzy rodzinnych, co jest dla nich najtrudniejsze w pracy w przychodni POZ, gdy zgłaszają się pacjenci z chorobami i zaburzeniami psychicznymi. – mówi Michał Feldman, lekarz psychiatra z Centrum Terapii Dialog i dodaje: Sondaż przeprowadziliśmy z okazji Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, ponieważ właśnie ta okazja skłania do mówienia o tym, jak powszechne są problemy zdrowia psychicznego oraz jak można skutecznie im zapobiegać i je leczyć. I to już na etapie wizyty u lekarza pierwszego kontaktu.

Z sondażu, który przeprowadzono 14 września 2024 roku wśród 121 lekarzy pracujących w POZ w całej Polsce, wynika, że aż 86% lekarzy wskazało na zbyt dużą liczbę pacjentów oraz zbyt krótki czas wizyt jako główne trudności w pracy z pacjentami z zaburzeniami psychicznymi.

Co jeszcze stanowi wyzwanie?

Większość badanych, bo aż 60,3%, przyznała, że dużym problemem jest brak możliwości szybkiego skierowania pacjenta do psychiatry lub psychologa. W sytuacji, gdy czas oczekiwania na psychoterapię w ramach NFZ wynosi od kilku miesięcy do dwóch lat, a średni czas oczekiwania na wizytę u psychiatry to 428 dni, takie wnioski nie dziwią.

Dodatkowo, 34,7% lekarzy zauważyło, że w ich codziennej praktyce spotykają się z pacjentami próbującymi „wymusić” leki psychotropowe. W tym kontekście lekarze często wspominali o uzależniających lekach o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym i nasennym.

24,8% lekarzy z POZ uważa, że współpraca z osobami z zaburzeniami psychicznymi jest trudniejsza niż z innymi pacjentami. Ponadto, 19% lekarzy stwierdziło, że brakuje im dostępu do aktualnej wiedzy na temat nowych leków psychotropowych oraz zaleceń dotyczących leczenia chorób i zaburzeń psychicznych. Lekarze zaznaczali, że przydatny byłby dostęp do prostych i skutecznych narzędzi diagnostycznych oraz terapeutycznych, które ułatwiłyby wstępne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia.

 Lekarze rodzinni i lekarze POZ mają trudne zadanie, ponieważ trafiają do nich pacjenci z bardzo różnymi dolegliwościami, również osoby, z problemami natury psychicznej. Medycyna tak szybko się rozwija, że aby móc skutecznie leczyć swoich pacjentów konieczne jest ciągłe dokształcanie się i rozwój. Jednak – jak wynika z sondażu, to nie brak dostępu do wiedzy jest największą trudnością dla lekarzy POZ, gdy do gabinetu przychodzi pacjent z zaburzeniami psychicznymi – mówi prof. dr. hab. n. med. Marek Jarema, lekarz psychiatra, wieloletni Konsultant Krajowy Ministra Zdrowia w dziedzinie psychiatrii, Dyrektor ds. Nauki w Centrum Terapii Dialog. – To niemożność poświęcenia pacjentowi wystarczającego czasu na dokładną analizę jego/jej problemów natury psychicznej.

W związku z tym istotne jest ułatwienie współpracy między lekarzami rodzinnymi a psychiatrami.


Sondaż przeprowadzono wśród 121 lekarzy POZ z całej Polski w dniu 14 września 2024 roku. Pytanie brzmiało: Co jest dla Ciebie najtrudniejsze w pracy w przychodni POZ, gdy zgłaszają się pacjenci z chorobami i zaburzeniami psychicznymi? Ankietowani mogli wybrać maksymalnie trzy odpowiedzi.


Centrum Terapii Dialog to wielokrotnie nagradzana przychodnia psychiatryczno-psychoterapeutyczna, która dzięki współpracy z ponad 400 psychiatrów, psychologów i psychoterapeutów, pomogła już ponad 150 000 pacjentów. Ośrodek prowadzi działalność naukową i edukacyjną, organizując superwizje, grupy Balinta, webinary, szkolenia dla psychoterapeutów oraz konferencje dla lekarzy. Centrum wyróżnia się także prowadzeniem wyspecjalizowanych poradni, takich jak Poradnia Zaburzeń Snu czy Poradnia Depresji, co zapewnia pacjentom dostęp do ekspertów w danym obszarze psychiatrii. W 2024 roku Centrum zdobyło tytuł Lidera Opieki Otwartej.

Fot. i oprac. na podst.: mat. prasowe Centrum Terapii Dialog.