Słyszę tętno w uchu – co to oznacza i kiedy warto skonsultować się z lekarzem

Co oznacza tętno słyszalne w uchu?

Odczuwanie tętna w uchu, zwane przez specjalistów pulsującym szumem usznym (z ang. pulsatile tinnitus), to zjawisko, które polega na słyszeniu rytmicznego dźwięku, najczęściej zsynchronizowanego z biciem serca. Może być stałe lub pojawiać się okresowo — i choć czasem jest zupełnie niegroźne, w innych przypadkach może świadczyć o schorzeniach wymagających diagnozy lekarskiej.

Wrażenie pulsowania w uchu jest często opisywane jako dźwięk przypominający szum, buczenie, klikanie lub właśnie uderzenia serca. Dźwięk ten może być odbierany w jednym uchu (jednostronnie) lub w obu. Warto podkreślić, że to objaw, a nie choroba sama w sobie – jak więc podejść do tego zjawiska?

Najczęstsze przyczyny pulsującego szumu w uchu

Tętno w uchu może być wywołane przez wiele czynników – zarówno błahych, jak i poważnych. Oto najczęstsze przyczyny:

• Nadciśnienie tętnicze – podwyższone ciśnienie krwi może nasilać uczucie pulsowania w uchu.
• Zmiany naczyniowe – zwężenia, tętniaki, malformacje tętniczo-żylne w obrębie głowy i szyi mogą generować słyszalne dźwięki przepływu krwi.
• Zaburzenia ucha środkowego – np. otoskleroza, zapalenie ucha, czy zator w przewodzie słuchowym mogą powodować podobne doznania.
• Przeciążenie fizyczne lub stres – intensywny wysiłek fizyczny czy silne napięcie emocjonalne zwiększają przepływ krwi i wzmagają wrażliwość na szumy.
• Zmiany hormonalne – niektóre osoby, np. kobiety w ciąży, mogą doświadczyć pulsowania w uchu wskutek zmian ciśnienia krwi i naczyń krwionośnych.

Choć najczęściej źródłem problemu są kwestie naczyniowe lub ciśnieniowe, nie można wykluczyć także zmian nowotworowych w obrębie głowy i szyi – choć to stosunkowo rzadkie sytuacje.

Jednostronny vs obustronny pulsujący szum uszny – co może oznaczać?

Charakter objawu, a więc to, czy tętno jest słyszalne w jednym czy obu uszach, może wskazywać na różną etiologię problemu.

Jednostronne tętno w uchu częściej wiąże się z lokalnymi przyczynami – może być to objaw:

• malformacji tętniczo-żylnej w obrębie jednej z tętnic szyjnych,
• przebytych urazów czaszki lub szyi,
• zmian zapalnych lub nowotworowych w uchu środkowym,
• zatykania przewodu słuchowego z jednej strony (woskowina, ciało obce).

Obustronne uczucie pulsowania może natomiast wskazywać na ogólnoustrojowe czynniki wpływające na pracę układu krążenia lub ciśnienie śródczaszkowe. Sytuacja ta często spotykana jest m.in. przy nadciśnieniu tętniczym, anemii czy zaburzeniach hormonalnych.

Kiedy tętno w uchu jest powodem do niepokoju?

Pulsowanie w uchu nie zawsze oznacza poważną chorobę. Zdarza się, że zjawisko to pojawia się incydentalnie i ustępuje samoistnie po odpoczynku lub eliminacji czynnika stresowego. Istnieją jednak symptomy, które powinny skłonić do pilnej konsultacji lekarskiej:

• długotrwałe utrzymywanie się objawu (powyżej kilku dni),
• nasilające się doznania dźwiękowe,
• występowanie dodatkowych objawów neurologicznych – zawrotów głowy, zaburzeń równowagi, utraty słuchu, bólu głowy,
• zwiększenie głośności szumu w pozycji leżącej,
• pulsowanie tylko w jednym uchu bez oczywistej przyczyny.

Jeśli zauważysz któryś z tych objawów, warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, laryngologiem lub neurologiem, którzy przeprowadzą odpowiednią diagnostykę.

Jakie badania może zlecić lekarz przy pulsującym szumie usznym?

Rozpoznanie przyczyny tętna w uchu nie zawsze jest proste i wymaga kompleksowego podejścia. Lekarz, w zależności od podejrzenia, może zlecić takie badania jak:

• Audiometria – badanie słuchu pozwala ocenić, czy mamy do czynienia z ubytkiem słuchu lub zmianami w przewodzie słuchowym.
• Angio-TK lub MR – umożliwia ocenę struktur naczyniowych mózgu i szyi oraz wykrycie ewentualnych malformacji, tętniaków czy zatorów naczyniowych.
• USG Doppler tętnic szyjnych – pozwala wykryć zwężenia oraz nieprawidłowości przepływu krwi w dużych naczyniach.
• Badania krwi – mogą ujawnić zmiany w poziomie hormonów, stężenie hemoglobiny, poziom glukozy lub parametry stanu zapalnego.

W przypadku podejrzenia przyczyn kardiologicznych, wskazana może być również konsultacja z kardiologiem i wykonanie EKG lub echokardiografii.

Czy tętno w uchu można leczyć?

Leczenie pulsującego szumu usznego zawsze zależy od przyczyny. W niektórych przypadkach wystarczy zmiana stylu życia, w innych — konieczne są specjalistyczne terapie lub zabiegi chirurgiczne. Oto najczęstsze metody leczenia:

• Leczenie farmakologiczne – jeśli szum związany jest z nadciśnieniem, niedokrwistością czy zaburzeniami hormonalnymi, leki mogą skutecznie zminimalizować objawy.
• Zabiegi chirurgiczne lub naczyniowe – w przypadku tętniaków, malformacji czy zmian nowotworowych może być konieczna interwencja chirurgiczna lub embolizacja naczyń.
• Usuwanie zatorów – jeśli pulsowanie wynika z nadmiaru woskowiny lub ciała obcego w uchu, ich usunięcie często przynosi natychmiastową ulgę.
• Psychoterapia i techniki relaksacyjne – w przypadkach, gdzie pulsowanie wiąże się z przewlekłym stresem lub zaburzeniami psychosomatycznymi.

W niektórych sytuacjach, gdy nie da się usunąć przyczyny dolegliwości, stosuje się tzw. terapię dźwiękiem (sound therapy) — z pomocą specjalnych urządzeń generujących neutralne dźwięki tła. Ich zadaniem jest „zagłuszenie” nieprzyjemnych brzmień pulsujących.

Domowe sposoby na tętno w uchu – czy mogą pomóc?

Jeśli objawy są łagodne i incydentalne, można spróbować kilku domowych metod, które pomagają zminimalizować dyskomfort:

• Unikaj kofeiny, alkoholu i tytoniu – substancje te mogą nasilać szumy uszne.
• Dbaj o odpowiedni poziom nawodnienia i unikanie hałasu.
• Praktykuj techniki relaksacyjne – joga, medytacja czy ćwiczenia oddechowe mogą pomóc zmniejszyć napięcie i obniżyć ciśnienie krwi.
• Reguluj tryb snu – brak snu i zmęczenie mogą nasilać wrażliwość na dźwięki wewnętrzne.

Choć domowe sposoby nie zastąpią profesjonalnej diagnozy, w wielu przypadkach są dobrym uzupełnieniem leczenia i pozwalają lepiej radzić sobie z objawami.