Płaskostopie podłużne a poprzeczne – różnice, powody i sposoby leczenia

Dzięki stopom możemy chodzić, biegać i stać, zachowując odpowiednią pozycję ciała. Co, jeśli budowa stopy jest nieprawidłowa? Jak walczyć ze schorzeniem?

Płaskostopie jest rodzajem deformacji stopy, polegającym na zaniku jej naturalnego wysklepienia. W warunkach prawidłowych stopa nie dotyka całą swoją powierzchnią do podłogi, gwarantuje to łukowate ułożenie kości. Do punktów styku należą: pięta, głowa pierwszej z kości śródstopia, oraz głowa piątej kości śródstopia. Wyróżniamy płaskostopie poprzeczne i podłużne. Nie wolno zapominać, że nieleczone płaskostopie, może mieć poważne konsekwencje. Nieleczone, może prowadzić do zapalenia torebek stawowych i więzadeł, oraz do powstania palucha koślawego. 

U dzieci płaskostopie, jest traktowane inaczej niż u dorosłych, ponieważ jest to stan fizjologiczny, który z czasem ustępuje. Płaskostopie u dzieci jest spowodowane niewystarczającą siłą mięśniową, u większości jest to stan przejściowy, jeśli jednak nie mija do 5 roku życia, rozpoznaje się płaskostopie wczesnodziecięce i zaleca się stosowanie specjalnie przystosowanych wkładek ortopedycznych. 

Jakie są przyczyny płaskostopia?

Mimo że przyczyny płaskostopia nie są do końca poznane, dużą rolę w rozwoju choroby, przypisuje się osłabieniu, bądź urazom: mięśni, więzadeł i stawów. Zdarza się, że do uszkodzeń dochodzi w wyniku nadmiernego obciążenia stopy. Niektórzy rodzą się z wiotkością torebki, co również może być przyczyną tego schorzenia. Do czynników, które wpływają na rozwój płaskostopia, a które mogą być kontrolowane przez pacjentów, należą: nadwaga i niewygodne obuwie. 

Płaskostopie podłużne

Płaskostopie podłużne polega na obniżeniu podłużnego wysklepienia stopy, poniżej poziomu prawidłowego. Zwykle płaskostopie podłużne, łączy się z koślawością pięty, czyli jej uciekaniem na bok. 

Wyróżniamy następujące przyczyny płaskostopia podłużnego:

  • zaburzenia neurologiczne;
  • zapalenie ścięgna piszczelowego-tylnego;
  • złamania;
  • przesadną wiotkość stawową;
  • choroby reumatoidalne. 

W wielu przypadkach płaskostopie podłużne nie daje wyraźnych objawów, u części osób, szczególnie u dzieci może się zdarzyć, że powoduje rozlany ból stopy. Natomiast u dorosłych, ból zlokalizowany jest przede wszystkim w obszarze kostek: w kostce bocznej i przyśrodkowej. Ból może być odczuwalny również w obrębie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego. Poważną konsekwencją płaskostopia podłużnego połączonego z koślawością tyłostopia, powodującą wady postawy może być koślawość kolan. 

Leczenie płaskostopia podłużnego

U dzieci, płaskostopie podłużne, często ustępuje samoistnie, jeśli to się nie stanie, stosuje się wkładki ortopedyczne, albo zleca się ćwiczenia. Wkładki muszą być dobrane przez specjalistę, ponieważ źle dobrane, mogą osłabiać mięśnie, co dodatkowo pogłębia schorzenie. Jeżeli deformacja jest znaczna, lekarz może podjąć decyzję o konieczności leczenia operacyjnego.  U dorosłych, podobnie jak u dzieci, zastosowanie w leczeniu płaskostopia podłużnego znajdują wkładki ortopedyczne. Poza tą metodą zaleca się także rehabilitację i zażywanie  niesteroidowych leków przeciwzapalnych, by uśmierzyć ból.  Ponadto w płaskostopiu podłużnym wykonuje się ćwiczenia, których celem jest wzmocnienie mięśni stóp poprzez naprzemienne chodzenie na palcach i piętach. Warto również zadbać o prawidłową wagę ciała, by nie obciążać stóp. Zabiegi lecznicze, polegają zazwyczaj na przeszczepieniu ścięgien, zastosowaniu implantów, osteotomii, lub artodezy. Jeżeli zachodzi taka konieczność w trakcie zabiegu korygowana, jest także koślawość pięt. 

Więcej na temat operacji płaskostopia przeczytasz pod adresem www: https://www.cmmedicum.com/leczenie-operacyjne/chirurgia-stopy/operacje-plaskostopia-podluznego/

Płaskostopie poprzeczne

Płaskostopie poprzeczne jest deformacją, która polega na tym, że stopy w przedniej części dotykają podłoża całą powierzchnią. Przez to, że dochodzi do rozchodzenia się kości śródstopia, może dojść do powstania halluksów. Paluch koślawy, czyli halluks, poza tym, że wygląda nieestetycznie, może powodować silny ból.  

Przyczyny płaskostopia poprzecznego, można podzielić na wrodzone i nabyte. Do przyczyn nabytych, zaliczamy:

  • noszenie niewygodnego obuwia- najczęściej, ze zwężanym noskiem;
  • nadwaga i otyłość- nadmierny ciężar ciała, powoduje nacisk i osłabienie mięśni, więzadeł oraz stawów;

Oczywiście, nie ma się wpływu na przyczyny wrodzone płaskostopia poprzecznego, za to można modyfikować te, które pacjent może zmieniać. Aby uniknąć schorzenia, zaleca się noszenie wygodnych butów, które nie uciskają stopy. Istotne, jest również, by utrzymywać prawidłową masę ciała, w czym pomaga zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna. 

Leczenie płaskostopia poprzecznego 

W celu zapobieganiu konsekwencją płaskostopia poprzecznego stosuje się wkładki ortopedyczne. Dobiera je specjalista, często na podstawie badania obrazowego stopy. U dzieci i młodzieży, wkładki mogą spowodować cofnięcie się deformacji, z kolei u dorosłych chronią przed dalszym rozwojem płaskostopia poprzecznego. Najskuteczniejszymi ćwiczeniami, zalecanymi, zwłaszcza u dzieci, są: podnoszenie palcami stopy woreczka wypełnionego grochem, albo podnoszenie innych stosunkowo cienkich przedmiotów, takich jak na przykład długopis czy ołówek. Dużą skuteczność daje także chodzenie na krawędziach stóp.  Specjaliści rehabilitacji, zalecają by w ćwiczeniach niwelujących płaskostopie, uwzględnić: chodzenia na palcach i piętach, podnoszenie palcami chusteczki, oraz maszerowanie z podkurczonymi palcami po wyznaczonej linii.

Płaskostopie powikłania

Płaskostopie może spowodować wystąpienie palucha koślawego i palców młotkowatych. To może skończyć się zapaleniem stawów i więzadeł stopy oraz licznymi przeciążeniami.  Niebezpieczną konsekwencją tego schorzenia jest również koślawość kolan. Może dojść także do: obrzęków stóp. Nieprzyjemne są też ból  łydek i kręgosłupa.