Nerw trójdzielny – objawy, przyczyny i leczenie

Nerw trójdzielny charakteryzuje się krótkimi i nagłymi napadami bólu połowy twarzy, i dotyczy zwykle największego nerwu czaszkowego. Nerwobóle nerwu trójdzielnego mogą występować jednorazowo, ale mają też tendencje do nawracania. Jakie są objawy i przyczyny nerwu trójdzielnego? Jak wygląda leczenie tego typu nerwobólu?

Nerw trójdzielny — objawy

Objawy nerwobólu nerwu trójdzielnego to gwałtowne i krótkie napady bólu, który pojawia się nagle i szybko ustępuje, a chory ma uczucie, jakby przeszedł go prąd. Lokalizacja nerwobólu uzależniona jest od obszaru unerwienia nerwu trójdzielnego, choć zwykle dotyczy nerwu czaszkowego. Nerw trójdzielny oddaje trzy gałęzie:

  1. nerw szczękowy — unerwiona jest skóra poniżej szpary powiek oraz powyżej szpary ust;
  2. nerw oczny — unerwiona jest skóra głowy powyżej szpary powiekowej oraz boczny obszar nosa;
  3. nerw żuchwowy — unerwiony jest skóra znajdująca się poniżej szpary ust oraz skroni (kiedy ból spowodowany nerwem trójdzielnym pojawi się w okolicach żuchwy, odczucie przypomina nagły ból zęba).

Nerwobóle pojawiają się samoistnie i zwykle nie są niczym sprowokowane. Czasem mogą jednak być następstwem dotykania twarzy lub mycia zębów — kiedy to dochodzi do podrażnienia jednej z trzech gałązek nerwu trójdzielnego, umieszczonych na twarzy w okolicy łuku brwiowego, oka i żuchwy. Nerwoból nerwu trójdzielnego pojawia się najczęściej w ciągu dnia. Schorzeniu może towarzyszyć katar, ślinotok, łzawienie, skurcz twarzy, zaburzenie słuchu i zaburzenie smaku.

Nerwoból nerwu trójdzielnego objawia się w następujący sposób:

  1. trwa od kilkunastu sekund do dwóch minut,
  2. nie przekracza środkowej linii ciała,
  3. pojawia się okresowo, przy czym fazy remisji i nawrotów pojawiają się regularnie,
  4. pojawia się kilka razy w ciągu doby, zwykle w ciągu dnia (rzadziej w nocy),
  5. może mieć charakter ciągły,
  6. u większości chorych atakuje jednostronnie (obustronnie występuje np. u pacjentów w przebiegu stwardnienia rozsianego).

Nerw trójdzielny — przyczyny

Nerwoból nerwu trójdzielnego może spowodowany być uciskiem, zapaleniem, uszkodzeniem nerwu lub pojawić się samoistne – bez konkretnej przyczyny. Znane są przypadki, gdy bóle nerwu trójdzielnego pojawiają się regularnie przez kilka tygodni, a następnie wyciszają się na kilka miesięcy, aby zaatakować ponownie. Niekiedy nerwobóle tego rodzaju pojawiają się w określonym sezonie. Najczęstszą porą roku dla nerwobólu nerwu trójdzielnego jest zima. Natomiast w pewnej grupie pacjentów bóle z różną intensywnością występują stale przez cały rok.

Nerw trójdzielny — leczenie

Po wystąpieniu pierwszych niepokojących objawów nerwobólu nerwu trójdzielnego należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem specjalistą w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia. W tym celu lekarz zleca badania dodatkowe w postaci rezonansu magnetycznego, angiografii oraz badania somatosensorycznego potencjałów wywoławczych.

W rozpoznaniu klasycznego nerwobólu nerwu trójdzielnego bierze się pod uwagę, czy u pacjenta występują bóle twarzy trwające od kilku sekund do 2 minut, oraz czy obejmują one obszar przynajmniej jednej gałęzi nerwu trójdzielnego. Ponadto klasyczny nerwoból nerwu trójdzielnego powinien spełniać poniższe kryteria:

  • ból jest intensywny, przy czym może być powierzchowny lub kłujący,
  • ból pojawia się na skutek podrażniania sfer spustowych,
  • nie istnieją inne neurologiczne symptomy ubytkowe,
  • wykluczono inne przyczyny bólu,
  • napad bólu jest charakterystyczny.

Aby odróżnić nerwoból klasyczny od objawowego, w diagnostyce różnicowej należy wykluczyć: stwardnienie rozsiane, tętniaka tętnicy podstawowej, jamistość opuszki, zwał pnia mózgu, konflikt naczyniowo-nerwowy., ucisk nerwu trójdzielnego z innych przyczyn, guz kąta mostowo-móżdżkowego.

Leczenie nerwu trójdzielnego polega na przyjmowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Pomocne mogą okazać się również maści rozgrzewające, ciepłe kąpiele i masaże, a także przyjmowanie witamin z grupy B. Jeżeli środki farmakologiczne nie pomagają i ataki bólu wciąż występują, wówczas konieczne będzie wykonanie zabiegu chirurgicznego. Zabieg ten polega na blokowaniu nerwów lub odsunięciu naczynia, które uciska nerw trójdzielny. Po jego wykonaniu dolegliwości zazwyczaj ustępują, a nerw trójdzielny nie objawia się już silnym bólem.