Niektórzy nazywają luteinę „witaminą oka”. To składnik odżywczy, występujący głównie w zielonych warzywach liściastych, który skutecznie chroni przed uszkodzeniem siatkówki przez światło. Badania wskazują również, że luteina zapobiega chorobom serca, rozwojowi komórek rakowych i cukrzycy. Wyjaśniamy czym dokładnie jest ten składnik i jak wpływa na kondycję wzroku.
Czym jest luteina?
Luteina i jej bliski krewny – zeaksantyna to pigmenty zwane karotenoidami, które są spokrewnione z beta-karotenem i likopenem. Nazwa luteina pochodzi od łacińskiego słowa „lutea”, oznaczającego „żółty”. W normalnych stężeniach w żywności jest to żółty pigment, ale przy wysokim stężeniu może wydawać się pomarańczowy lub czerwony. Luteina oraz zeaksantyna są wytwarzane wyłącznie przez rośliny, więc do organizmów ludzi i zwierząt składnik ten dostaje się jedynie w wyniku spożywania darów natury. Najwyższe stężenia luteiny znajdują się w ciemnozielonych warzywach liściastych, takich jak: jarmuż, szpinak, boćwina, gorczyca i rzepa.
Jakie korzyści dla zdrowia zapewnia przyjmowanie luteiny?
Luteina jest bardzo często wymieniana jako składnik zbawienny dla kondycji wzroku. Gromadzi się w oku, chroniąc przed uszkodzeniem plamki żółtej, czyli centralnego obszaru siatkówki, odpowiedzialnego za ostre widzenie. Luteina jest przeciwutleniaczem, który zwalcza szkodliwe wolne rodniki, a także chroni komórki siatkówki przed wysokoenergetycznym niebieskim światłem.
Typowe źródła niebieskiego światła to światło słoneczne oraz ekrany urządzeń cyfrowych, takich jak komputery, tablety i smartfony. Uważa się, że ekspozycja na tego typu światło zwiększa ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej (AMD), czyli głównej przyczyny utraty wzroku u osób w wieku 65 lat i starszych. W AMD plamka pęka, a pacjenci tracą zdolność wyraźnego widzenia. Codzienne czynności, takie jak czytanie, prowadzenie samochodu, rozpoznawanie twarzy i poruszanie się po schodach, stają się trudne lub wręcz niemożliwe do wykonania.
Badania przeprowadzone na pacjentach z klinik okulistycznych wykazały, że spożywanie większej ilości ciemnozielonych warzyw liściastych, bogatych w luteinę i zeaksantynę, wiąże się z zahamowaniem rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej. Kiedy naukowcy podawali suplementy luteiny i zeaksantyny pacjentom z AMD, w siatkówce pojawiło się więcej pigmentu i odnotowano poprawę widzenia.
Czy luteinę można przedawkować?
Ze względu na brak zgłaszanych skutków ubocznych w przeprowadzonych badaniach, dawka do 20 mg dziennie suplementu diety zawierającego luteinę jest całkowicie bezpieczna dla zdrowia osób dorosłych. Bardzo duże dawki karotenoidów, takich jak luteina i zeaksantyna, mogą powodować karotenodermię, czyli żółto-pomarańczowe przebarwienie skóry.