Co to jest onycholiza – przyczyny i leczenie

Co to jest onycholiza?

Onycholiza to dość powszechna, choć wciąż stosunkowo mało znana dolegliwość paznokci, polegająca na ich oddzielaniu się od łożyska. Najczęściej dotyczy paznokci u rąk, choć może również występować na stopach. Objawia się charakterystycznym odklejeniem płytki paznokciowej od skóry, co prowadzi do powstawania białych, żółtawych lub szarawych przebarwień oraz zmiany kształtu paznokcia. Choć nie jest to schorzenie bolesne w początkowych stadiach, może prowadzić do powikłań i stanów zapalnych, jeśli nie zostanie odpowiednio leczone.

Problem ten może dotykać zarówno kobiet, jak i mężczyzn, a także dzieci. Warto poznać przyczyny i metody leczenia onycholizy, aby szybko rozpoznać pierwsze objawy i uniknąć dalszych powikłań.

Jakie są przyczyny onycholizy?

Onycholiza może mieć bardzo różnorodne podłoże – od mechanicznego uszkodzenia paznokcia po choroby ogólnoustrojowe czy zaburzenia dermatologiczne. Do najczęstszych przyczyn zalicza się:

• Urazy mechaniczne – częste uderzenia, zbyt krótkie obcinanie, czy nadmierne piłowanie mogą uszkadzać paznokieć i prowadzić do jego oddzielania się od łożyska.
• Reakcja na kosmetyki – używanie nieodpowiednich lakierów do paznokci, zmywaczy z acetonem lub noszenie przedłużanych paznokci może wywołać reakcję alergiczną lub podrażnienie płytki.
• Infekcje grzybicze i bakteryjne – infekcje te osłabiają strukturę paznokcia i często prowadzą do jego deformacji, odbarwień oraz onycholizy.
• Choroby autoimmunologiczne – łuszczyca, toczeń rumieniowaty czy choroba Hashimoto mogą objawiać się także poprzez zmiany na paznokciach, w tym właśnie onycholizę.
• Niedobory witamin i minerałów – szczególnie niedobór żelaza, biotyny czy cynku, mają wpływ na kondycję płytki paznokcia.
• Zaburzenia hormonalne – wahania hormonalne, takie jak niedoczynność tarczycy, także mogą prowadzić do osłabienia struktury paznokcia.
• Stosowanie leków – niektóre antybiotyki, retinoidy, środki przeciwnowotworowe oraz leki stosowane w terapii dermatologicznej mogą prowadzić do uszkodzeń paznokci.

W wielu przypadkach onycholiza rozwija się również na skutek kombinacji kilku z powyższych przyczyn, dlatego tak ważna jest holistyczna diagnostyka i konsultacja z lekarzem specjalistą – dermatologiem lub podologiem.

Objawy onycholizy – jak rozpoznać chorobę?

Onycholiza jest stosunkowo łatwa do zauważenia, szczególnie jeśli zwracamy uwagę na wygląd naszych paznokci. Główne objawy onycholizy to:

• Odklejanie się płytki paznokciowej od łożyska – najczęściej od końcówki lub boków paznokcia.
• Pojaśnienie lub przebarwienie paznokcia w miejscu odklejenia – zmiana koloru na biały, żółty, szary lub zielonkawy.
• Zgrubienie płytki paznokciowej – paznokieć może stać się pogrubiony, kruchy i łamliwy.
• Występowanie nieprzyjemnego zapachu – szczególnie jeśli doszło do nadkażenia grzybiczego lub bakteryjnego.
• Wrażliwość i ból przy nacisku w zaawansowanym stadium choroby.

Jeśli zauważysz u siebie którykolwiek z powyższych objawów, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty – szybsza diagnoza to szybsze i skuteczniejsze leczenie.

Onycholiza a grzybica – jak odróżnić?

Jednym z częstszych powodów błędnego leczenia onycholizy jest mylne utożsamienie jej z grzybicą paznokci (onychomykozą). Choć objawy mogą być podobne, istnieje kilka kluczowych różnic:

• Charakter zmian – przy grzybicy paznokcie są bardziej zdeformowane, łamliwe i często towarzyszy im silny zapach oraz świąd skóry.
• Przebarwienia – onycholiza objawia się białymi lub żółtawymi zmianami, podczas gdy grzybica może przybierać kolor brunatny, zielonkawy lub czarny.
• Badania diagnostyczne – tylko badanie laboratoryjne (posiew) może jednoznacznie potwierdzić obecność grzybów.

W związku z powyższym, samodzielna diagnoza jest ryzykowna. Warto zasięgnąć porady dermatologa lub podologa, który skieruje na odpowiednie badania i dobierze skuteczną terapię.

Jak leczyć onycholizę?

Leczenie onycholizy zależy przede wszystkim od przyczyny jej powstania. Niezależnie jednak od źródła problemu, należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

• Ochrona paznokcia – należy unikać dalszego uszkadzania paznokcia, np. przez noszenie ciasnych butów czy wykonywanie agresywnego manicure.
• Higiena – paznokcie należy utrzymywać w czystości i suchości, aby zapobiec zakażeniom.
• Leczenie miejscowe – w przypadku infekcji stosuje się maści przeciwgrzybicze lub antybakteryjne.
• Suplementacja – przy niedoborach warto wprowadzić suplementy diety wspierające zdrowie paznokci, np. z biotyną, cynkiem czy witaminą B12.
• Unikanie lakierowania paznokci – na czas leczenia zrezygnuj z malowania paznokci, zwłaszcza lakierami hybrydowymi.
• Leczenie choroby podstawowej – jeśli onycholiza jest efektem choroby przewlekłej lub autoimmunologicznej, konieczna będzie współpraca z lekarzem prowadzącym.

Domowe sposoby na onycholizę – co można zrobić samemu?

Chociaż profesjonalne leczenie jest niezbędne w wielu przypadkach, niektóre działania można podjąć samodzielnie, aby wspomóc proces regeneracji paznokci. Oto kilka sprawdzonych metod:

• Kąpiele w olejku z drzewa herbacianego – działają antyseptycznie i przeciwgrzybiczo, szczególnie pomocne przy początkach infekcji.
• Stosowanie olejku rycynowego lub arganowego – wspierają regenerację płytki paznokcia i nawilżają skórę wokół niego.
• Unikanie kontaktu z detergentami – podczas sprzątania warto używać rękawiczek ochronnych.
• Delikatne obcinanie odklejonej części paznokcia – ale tylko pod warunkiem, że nie dochodzi do uszkodzenia zdrowej martwicy.

Wszystkie domowe sposoby warto jednak stosować jako uzupełnienie profesjonalnej terapii, a nie jej zamiennik. Konsultacja z ekspertem jest zawsze najlepszym rozwiązaniem.

Jak zapobiegać nawrotom onycholizy?

Po skutecznym wyleczeniu onycholizy, warto zadbać o profilaktykę, aby uniknąć jej nawrotu. Oto kilka praktycznych wskazówek:

• Regularnie przycinaj paznokcie – ale nie zbyt krótko.
• Unikaj przedłużania paznokci i częstych zabiegów, które mogą je osłabiać.
• Noś wygodne buty z odpowiednim miejscem na palce.
• Stosuj odżywki wzmacniające paznokcie na bazie keratyny i wapnia.
• Z dbaniem o dietę bogatą w witaminy z grupy B, żelazo, cynk i magnez.
• Nie ignoruj pierwszych sygnałów problemów dermatologicznych – szybka reakcja może zapobiec poważniejszym powikłaniom.