Co jest składnikiem fondue i co się moczy w fondue?

Co to jest fondue i skąd pochodzi ten tradycyjny przysmak?

Fondue to szwajcarska tradycja kulinarna, która zyskała popularność na całym świecie. Choć najczęściej kojarzy się z serem roztopionym w specjalnym naczyniu nad płomieniem, fondue to coś więcej niż tylko ciepły posiłek — to doświadczenie wspólnego biesiadowania. Pierwotnie fondue było sposobem na wykorzystanie czerstwego sera i chleba w górskich regionach Szwajcarii. Z biegiem czasu przekształciło się w kultowy rytuał kulinarny, który łączy ludzi przy jednym stole.

Typowe fondue serowe przygotowuje się z lokalnych serów, takich jak Gruyère i Emmental, które roztapia się w specjalnym naczyniu zwanym caquelon. Roztopiony ser to tylko początek — do rozkoszowania się fondue niezbędne są dodatki, w które zanurza się w aromatycznej serowej masie. Co konkretnie wchodzi w skład klasycznego fondue i jak najlepiej je podawać? O tym w dalszej części artykułu.

Jakie sery są najlepsze do fondue?

Wybór odpowiedniego sera to kluczowy element udanego fondue. Tradycyjne szwajcarskie fondue serowe opiera się na dwóch serach: Gruyère i Emmental. Gruyère nadaje masie gładkość i intensywny, lekko orzechowy smak, natomiast Emmental sprawia, że masa jest bardziej kremowa i delikatna.

Niektórzy szefowie kuchni dodają także Appenzeller, aby dodać ostrości i głębi. Popularną kombinacją jest tzw. moitié-moitié (pół na pół) — mieszanka Gruyère i Vacherin Fribourgeois. Warto zwrócić uwagę, aby sery były wysokiej jakości i odpowiednio dojrzałe, co wpływa na łatwiejsze roztapianie i lepszy smak.

Jakie inne składniki wchodzą w skład klasycznego fondue?

Oprócz serów niezbędne są jeszcze inne składniki, które odpowiadają za smak, konsystencję i aromat fondue:

• Wino białe wytrawne: najczęściej używane do roztapiania sera. Dodaje kwasowości i lekkości. Najlepiej użyć lokalnego wina szwajcarskiego, ale sprawdzą się też francuskie wytrawne białe wina.
• Skrobia ziemniaczana lub mąka kukurydziana: pełni rolę emulgatora i zapobiega rozwarstwieniu sosu serowego.
• Czosnek: zwykle przeciera się nim dno i ścianki naczynia, by dodać subtelnego aromatu.
• Gałka muszkatołowa i pieprz: wzbogacają smak fondue, dodając delikatnej pikanterii.
• Kieliszek kirschu (wiśniówki): opcjonalny składnik, który nadaje fondue wykwintny posmak.

Co można maczać w fondue serowym? Najlepsze dodatki

Fondue serowe to nie tylko topiony ser — równie ważne są składniki, które będziemy w nim zanurzać. Oto najpopularniejsze dodatki:

• Chleb: Klasyczny wybór to pokrojony na kawałki chleb wiejski, bagietka lub chleb pszenny na zakwasie. Skórka pozwala łatwiej utrzymać kawałek chleba na widelcu, a miękki miąższ chłonie serowe aromaty.
• Warzywa: Gotowane na parze różyczki brokuła, kalafiora, ziemniaki, marchewki czy cukinia świetnie komponują się z gorącym serem.
• Owoce: Pokrojone gruszki i jabłka dodają fondue słodkiego akcentu i komponują się z wyrazistym serem.
• Mięsa: Gotowane lub wędzone kiełbasy, szynka, a nawet grillowany kurczak to bardziej pożywne dodatki, które świetnie sprawdzają się podczas większych spotkań.
• Ogórki konserwowe i cebulki perłowe: Delikatna kwasowość przełamuje tłustość sera i działa orzeźwiająco.

Jak jeść fondue? Zasady serwowania i savoir-vivre przy stole

Fondue to potrawa społeczna, dlatego zasady jej jedzenia mają znaczenie. Przede wszystkim fondue serwowane jest w specjalnym garnku caquelon, który utrzymuje ciepło masy serowej dzięki podgrzewaczowi lub palnikowi spirytusowemu umieszczonemu pod spodem. Każdy uczestnik posiłku otrzymuje długi widelec, którym nadziewa składnik i zanurza go w gorącym serze.

Należy pamiętać o kilku zasadach:

• Nadziewany kawałek chleba czy warzywa powinien być suchy — nie może rozpaść się w garnku.
• Nie wolno gryźć jedzenia bezpośrednio z widelca fondue — należy przenieść zanurzony w serze element na swój talerz i zjeść za pomocą zwykłego widelca.
• Gdy komuś spadnie kawałek jedzenia do garnka, niektórzy podtrzymują zwyczaj, że taka osoba musi wypić kieliszek wina lub opowiedzieć żart!

Alternatywy dla tradycyjnego fondue: czekoladowe i mięsne

Współcześnie fondue to nie tylko wersja serowa. Różne wariacje tego dania pozwalają eksperymentować ze smakami:

• Fondue czekoladowe: Popularna wersja deserowa, gdzie zamiast sera używa się gorzkiej lub mlecznej czekolady, czasem z dodatkiem śmietanki i likierów. Zanurza się w niej owoce (truskawki, banany), pianki marshmallow czy kawałki ciasta.
• Fondue bourguignonne: To wariant mięsny, w którym kawałki surowego mięsa smaży się w gorącym oleju lub bulionie. Następnie obtaczane są w różnych sosach: czosnkowym, musztardowym, ziołowym lub jogurtowym.
• Fondue azjatyckie (hot pot): Choć wywodzi się z Chin, ma wiele wspólnych cech z fondue — gotowanie składników w bulionie przy wspólnym stole.

Najczęstsze błędy podczas przygotowania fondue i jak ich unikać

Mimo że fondue wydaje się prostym daniem, warto zwrócić uwagę na kilka detali, które mogą wpłynąć na finalny efekt:

• Za wysoka temperatura: zbyt mocno podgrzewany ser może się zwarzyć, a białka oddzielić od tłuszczu. Należy utrzymywać średnie ciepło i mieszać masę delikatnie.
• Dodanie wina zbyt późno: Wino powinno być podgrzewane razem z serem, aby umożliwić odpowiednie rozpuszczenie i emulgację serów.
• Brak skrobi lub mąki: Może powodować rozwarstwienie fondue. Skrobia wiąże ser z winem.
• Zbyt rozwodnione fondue: Dodawanie zbyt dużej ilości wina lub innych płynów prowadzi do zbyt rzadkiej konsystencji. Należy przestrzegać proporcji i w miarę potrzeby dodać więcej startego sera lub odrobinę skrobi.

Dlaczego warto spróbować fondue – nie tylko dla smaku

To, co sprawia, że fondue jest tak wyjątkowe, to nie tylko jego smak, ale też forma podania. To prawdziwy rytuał wspólnego gotowania i dzielenia się posiłkiem. W czasach, gdy posiłki często spożywamy w pośpiechu, fondue przypomina nam o wartości wspólnego biesiadowania, śmiechu i rozmów przy stole.

Niezależnie od tego, czy wybierzesz klasyczne serowe fondue, słodką wersję czekoladową, czy eksperymentalne wariacje, jedno jest pewne — to doświadczenie, które łączy ludzi i buduje wspomnienia, które zostają na długo. Dlatego zorganizowanie wieczoru fondue to nie tylko uczta dla podniebienia, ale i dla serca.