Obrzęk limfatyczny jest długotrwałym stanem, w którym dochodzi do nadmiernego gromadzenia się płynu, czyli chłonki. Gromadzi się ona w tkankach, co powoduje powstawanie obrzęku. Układ limfatyczny należy do jednego z wielu elementów układu odpornościowego i ma duże znaczenie w przypadku jego funkcjonowania. Obrzęk limfatyczny spowodowany jest głównie blokadą systemu, a objawia się najczęściej na jednej ręce lub nodze. W niektórych przypadkach moze również dotyczyć obu kończyn jednocześnie. Zdarzają się przypadki, w których pacjenci odczuwają nawet obrzęk głowy, klatki piersiowej i narządów płciowych. Obrzęk limfatyczny jest nieuleczalny, ale przy odpowiednim leczeniu można go kontrolować.
Przyczyny powstawania obrzęku limfatycznego
Obrzęk limfatyczny najczęściej dotyczy jednej kończyny, jednak może także objawiać się na obu jednocześnie. Wynika on z upośledzenia przepływu chłonki w układzie limfatycznym. Cały system składa się z sieci wyspecjalizowanych naczyń limfatycznych w ciele człowieka, których zadaniem jest gromadzenie nadmiaru płynu wraz z lipidami, białkami i produktami powstałymi podczas przemiany materii z tkanek.
Płyn ten jest następnie przenoszony do węzłów chłonnych, które filtrują produkty przemiany materii i zawierają komórki zwalczające infekcje zwane limfocytami. Nagromadzony nadmiar płynu wraca do krwioobiegu. Kiedy naczynia limfatyczne są zablokowane albo nie mają zdolności do odprowadzania chłonki, dochodzi do powstawania miejscowych obrzęków. Co istotne, jest to rzadka choroba dziedziczna.
Objawy obrzęku limfatycznego
Przyczyn powstawania obrzęku limfatycznego może być wiele. Może on pojawiać się w wyniku wad wrodzonych lub też nabytych. Dlatego też dzieli się go na pierwotny i wtórny. Pierwszy z nich to nieprawidłowość układu limfatycznego i zwykle pojawia się przy urodzeniu, aczkolwiek objawy mogą wystąpić również w późniejszym wieku. Większość pierwotnych obrzęków limfatycznych występuje bez znanej historii u członków rodziny.
Wtórny obrzęk limfatyczny rozwija się, gdy prawidłowo funkcjonujący układ zaczyna być blokowany lub dochodzi do jego uszkodzenia. Często przyczyną tego schorzenia jest operacja raka piersi, w szczególności połączona z radioterapią. Dochodzi wtedy do jednostronnego obrzęku limfatycznego ramienia.
Leczenie obrzęku limfatycznego
Niestety do dzisiaj nie opracowano żadnej metody leczenia obrzęku limfatycznego, która skutecznie by go usunęła. Stosuje się jednak zabiegi mające na celu zmniejszyć obrzęk (stosuje się w tym celu profesjonalne aparaty do drenażu limfatycznego) i jego kontrolowanie. Najczęściej stosowane są zabiegi uciskowe, które mogą pomóc zmniejszyć obrzęk i zapobiec bliznowaceniu oraz innym powikłaniom. Operacja chirurgiczna jest uwzględniana tylko w przypadku, gdy leczenie nieoperacyjne nie przynosi pożądanych efektów. Co warte podkreślenia, nie każdy pacjent może być kandydatem do leczenia chirurgicznego. Infekcje skóry, które wynikają z powstawania schorzenia muszą być jak najszybciej leczone antybiotykami, co pozwoli uniknąć rozprzestrzeniania się do krwioobiegu, czyli posocznicy.