Skorzystanie z powszechnie dostępnych metod antykoncepcji to najlepszy sposób na zabezpieczenie przed nieplanowaną ciążą. Środki te mogą być jednak bardziej lub mniej skuteczne, a w wielu przypadkach ich efektywność okazuje się niewystarczająca. Dotyczy to sytuacji, w których antykoncepcja zawodzi – np. pod pływem pominięcia jednej dawki tabletek czy pęknięcia prezerwatywy w czasie stosunku. Jeżeli wybrana metoda z dużym prawdopodobieństwem nie zapewniła wystarczającej ochrony przed zapłodnieniem, trzeba poszukać innego rozwiązania. Środkiem zalecanym przez specjalistów jest w takiej sytuacji tzw. tabletka dzień po.
Czym jest antykoncepcja awaryjna?
Tabletka dzień po jest najpopularniejszym środkiem antykoncepcji awaryjnej, zwanej również doraźną. Na jej przyjęcie należy się zdecydować w sytuacji, gdy inna wybrana forma zabezpieczania przed nieplanowaną ciążą okazała się zawodna. Obecnie dostępne są dwie tego typu tabletki w Polsce, które różą się rodzajem substancji czynnej. W Escapelle jest to lewonorgestrel, a w EllaOne octan uliprystalu. Ich działanie opiera się przede wszystkim na opóźnieniu owulacji, co uniemożliwia plemnikom zapłodnienie komórki jajowej. Należy pamiętać, że do wykupienia takiego środka potrzebna jest recepta na tabletkę po. Pigułka musi być też przyjęta odpowiednio wcześnie, ponieważ inaczej nie zadziała. Jeżeli owulacja nastąpi przed zastosowaniem tabletki, nie wykaże ona pożądanego działania antykoncepcyjnego. Przyjęcie pigułki musi się odbyć przed faktycznym zapłodnieniem komórki jajowej. Antykoncepcja awaryjna nie działa jako środek wczesnoporonny, w związku z czym nie usuwa już istniejącej ciąży.
Kiedy należy przyjąć antykoncepcję awaryjną i od czego zależy jej skuteczność?
Antykoncepcję awaryjną trzeba zastosować stosunkowo szybko. Działanie lewonorgestrelu utrzymuje się przez ok. 72 godziny po odbyciu stosunku bez zabezpieczenia, a octanu uliprystalu do średnio 120 godzin. Z każdą kolejną godziną skuteczność obu tabletek spada, dlatego trzeba odpowiednio wcześnie zdecydować się na zakup. Dobrym rozwiązaniem w takiej sytuacji będzie e-recepta online na tabletkę dzień po, wystawiona przez lekarza podczas zdalnej konsultacji online. Skuteczność EllaOne jest wysoka, ponieważ tylko 1,2 proc. pacjentek zachodzi po zażyciu tego środka w ciążę. Efektywność w przypadku Escapelle także pozostaje optymalna, zapewniając ochronę przed zapłodnieniem u 1,2 – 2,1 proc. kobiet.
Czy antykoncepcję awaryjną można stosować bezpiecznie?
Antykoncepcja awaryjna uznawana jest za bezpieczną, jednak po jej zastosowaniu mogą wystąpić pewne działania niepożądane. Skutki uboczne mają najczęściej postać dolegliwości bólowych i zawrotów głowy, skurczy i bólów podbrzusza, tkliwości i bolesności piersi oraz ogólnego uczucia zmęczenia, a także nieregularnych i obfitych krwawień czy plamień międzymiesiączkowych. Przed przyjęciem pigułki warto więc skonsultować się z lekarzem, aby uniknąć nieprzyjemnych objawów. Recepta online na tabletkę dzień po wystawiana jest przez doświadczonego ginekologa, który przed jej wydaniem przeprowadza szczegółową analizę potrzeb pacjentki i wyklucza ewentualne przeciwwskazania. Należy pamiętać, że pigułka powinna być stosowana jedynie w awaryjnych sytuacjach i nie może być używana na co dzień.
Jakie są inne sposoby na ochronę antykoncepcyjną?
Aby zabezpieczyć się przed ciążą, można zastosować wkładkę wewnątrzmaciczną. Odpowiada ona za zahamowanie procesu, w którym komórka jajowa ulega zagnieżdżeniu w macicy. Takie rozwiązanie zapobiega zapłodnieniu do nawet 5 dni po stosunku płciowym, który nie był zabezpieczony. Wkładka wewnątrzmaciczna nadaje się do stosowania jako antykoncepcja długoterminowa, a także posiada dużą efektywność. Przy jej wykorzystaniu, prawdopodobieństwo zapłodnienia spada poniżej 1 proc. Taką wkładkę da się stosować nawet w okresie karmienia piersią, ze względu na niskie ryzyko działań niepożądanych. Do skutków ubocznych należy ból, obfitszy okres czy zakażenie.